VANKOLU MEHMET EFENDİ


Arapça’dan tercüme ettiği lügatiyle meşhur bir alimimizdir. Naimâ, asıl adının Mehmed-ül-Vanî olduğunu, Bursalı Tahir de babasının adının Mustafa olduğunu yazıyor. Soyca Vanlıdır. Vankolu lakabı da bundan ileri gelmiş olacaktır. Medreselerde okuduktan sonra müderris olmuş, müftülük ve kadılık yapmıştır. Rodos, Manisa, Selanik, Kütahya kadılıkları görevlerini yürüttükten sonra emekli olmuştur. Ölümünden iki sene önce Medine Kadılığı’na görevlendirilerek Medine’ye gönderilmiş ve 1592 yılında orada ölmüştür.
Cevherî’nin Sahhah veya Sıhah isimli lügat kitabını Türkçe’ye çevirmiştir. Vankulu Lügatı adıyla anılan bu tercüme İbrahim Müteferrika tarafından bizde ilk basılan kitaptır ki iki büyük cilt olarak neşredilmiştir. Bu tercümeden başka Dürer Haşiyesi, Tercih-i Beyyinat isimli eserleriyle Gazzalî’nin Kimya-yı Saadet adlı eserinin tercümesi vardır.